TTK Ba?kan?: BM, ABD, ?ngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya ar?ivlerini inceledik. Belgeleri yay?mlayaca??z ve hepsine yan?t verece?iz. Soyk?r?m yok, kar??l?kl? birbirini ?ld?rmeler var
TARIK IsiK (Ar?ivi)
ANKARA – Ermenistan ve Ermeni diasporas?n?n 1915’te yap?ld???n? iddia etti?i ‘Ermeni soyk?r?m?’n?n 90. y?ld?n?m?nde ger?ekle?tirece?i kampanyalara kar?? haz?rlanan T?rkiye, ‘Hodri meydan’ diyecek. T?rk Tarih Kurumu’nun (TTK) 2001’den beri haz?rl???n? s?rd?rd??? projenin ?ubat ay?nda hayata ge?irilmeye ba?lanmas?yla, Ermeni iddialar?, Avrupal? devletlerin ar?ivlerinden elde edilen bilgilerle ??r?t?lmeye ?al???lacak. Ayr?ca konunun BM ve AB b?nyesinde olu?turulacak bilimsel ara?t?rma ekipleriyle sorgulanmas? y?n?nde ?aba harcanacak.
TTK Ba?kan? Yusuf Hala?o?lu, T?rkiye’nin s?k s?k ba??n? a?r?tan Ermeni sorunu ve ??z?m? yolunda at?lacak ad?mlar? ??yle anlatt?:
Ar?ivler incelendi: BM, ABD, ?ngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya ar?ivlerini tarad?k. Kapal? oldu?u i?in Ermenistan ar?ivlerine giremedik. Buralardaki Ermeni sorunuyla ilgili belgeleri ?ngilizce, Frans?zca, Almanca, ileride de Rus?a, ?spanyolca ve Arap?a yay?mlayaca??z. Yay?nlarda belgelerin orijinallerine de yer verilecek.
T?m iddialar yan?tlanacak: Bu yay?nlarla Ermenilerin b?t?n iddialar?na yan?t verilecek. Mesela Osmanl? devleti salg?n hastal?klar? ?nlemek amac?yla elbiseleri bitlerden ar?nd?rmak i?in 95 derecede buhar veren bir makine yapm??. Elbiseler bunlar?n i?ine konuyor ve buhar veriliyor. Ermeniler buna, ‘Nazilerin ?rnek ald??? gaz odas?’ diyordu. A?? ?al??malar? s?ras?nda Ermenilerin kobay olarak kullan?ld??? y?n?nde iddialar da var. Hepsi yan?tlanacak.
Soyk?r?m olsa s?yleriz: Bu kitaplar? sadece kamuoyu olu?turmak i?in haz?rlam?yoruz. Hedefimiz ger?ekte ne oldu?unu da kavramak. Ger?ekten soyk?r?m olsayd? bunu da s?yleyecektik.
Bu konuda T?rkiye’nin kafas? kar???k. Prof. unvanl? baz? insanlar ‘Yapt?k’ diyor. Baz?lar? ‘Acaba yapt?k m?’ diye d???n?yor. Ger?ekte ne oldu?unu ortaya koymak istedik. T?rkiye’de 1920’lerde bu konularla ilgili ?al??malar yap?lm??. Ancak bu kadar geni? kapsaml? ?al??malar?n ?imdiye kadar yap?lmamas? b?y?k bir eksiklik.
A??k teklif: BM ile AB’ye, farkl? ?lkelerin bilim adamlar?ndan olu?an ara?t?rma komisyonlar? kurulmas? teklif edilebilir. Komisyonlara, Ermenilerinki de dahil t?m ar?ivler a??lmal?. Ara?t?rmalar BM’de de?erlendirilmeli. Ama bana g?re, Fransa, ABD, ?ngiltere ve Rusya bu teklifi veto eder. Bu bile bizi g??lendirir. E?er ger?ekten soyk?r?m?n varl???na inan?yorlarsa ara?t?rs?nlar, g?r??elim. T?rkiye soyk?r?m?n belgesini sormaya korkuyor. Art?k korkmamal?.
Mukatele var: O d?nemde kar??l?kl? mukatele (birbirini ?ld?rme) var. Ailesi ?ld?r?lenler de Ermenileri ?ld?rd?. Vurdu, vurduk. ?ki toplum aras?nda ?at??ma var. Ancak Ermeni kay?plar?n?n ?o?u salg?n hastal?klardan. Ermenilere ait bir tane bile toplu mezar g?steremezler. G?stersinler a?aca??m.
Kar??l?kl? ?z?r bor?luyuz: O zaman meydana gelen olaylarda Ermeniler de b?y?k s?k?nt? ?ekti. Ermeni kay?plar? 100 bini ge?mez. T?rklerin ise 500 binden fazla.
Ben onlardan ?z?r dileyeceksem, onlar da bana ?z?r bor?lu. Benim onlara olan borcum ‘soyk?r?m’ i?in de?il, ?ektikleri s?k?nt? i?in. Onlar?n da T?rklere yapt?klar?ndan dolay? b?y?k ?z?nt? duyduklar?n? s?ylemeleri gerekiyor. ??nk? onlardan daha fazlas?n?n eziyetini ben ?ekmi?im.
Ak?am’la Berktay’a ?a?r?: Sorunu her t?rl? platformda tart??maya a?aca??z. Agos Gazetesi Genel Yay?n Y?netmeni Hrant Dink’e, ‘Sizin organizasyonunuz alt?nda yapal?m’ dedim. Taner Ak?am’a da davetiye g?nderdim. ‘Bir araya gelelim, konu?al?m’ dedim. Ama yan?t yok. Halil Berktay’a da sesleniyorum: Gelin tart??al?m.
Prof. Ak?am: Tart??maya haz?r?m
T?rkiye-Ermenistan ili?kilerine y?nelik ara?t?rmalar?yla tan?nan Minnesota ?niversitesi ??retim g?revlisi Prof. Dr. Taner Ak?am, sorunu tart??mak i?in d?zenlenecek etkinliklere kat?lmaya haz?r oldu?unu s?yledi. Agos gazetesinde TTK taraf?ndan yay?mlanan ve Ermeni teh cirini konu alan ‘S?rg?n ve G??’ isimli kitab? ‘bilim ad?na i?lenmi? bir cinayet’ olarak niteleyen bir yaz? kaleme ald???n? anlatan Ak?am, daha sonra TTK Ermeni Ara?t?rmalar? Ba?kan? Prof. Dr. Hikmet ?zdemir’den bir mektup ald???n? s?yledi.
?zdemir’in mektubuna 20 A?ustos 2004’te yan?t verdi?ini belirten Ak?am, ??yle konu?tu: “Kitap, ABD ve Alman belgelerinin tahrip edilmesi ?zerine kurulmu?. Bunlar? tek tek Agos’ta g?sterdim. Bunun ?zerine ?zdemir beni toplant?ya davet etti. Ben de sempozyum veya tart??ma lar ?eklinde bir organizasyonla s?rece katk? yapmak gerekti?ini s?yledim. ‘Herkesin kat?labilece?i bir tart??ma d?zenleyelim’ dedim. H?l? yan?t yok. ?a?r?l?rsam T?rkiye’ye gelirim. Tart??malara her zaman a????m.”